ویژگی هایی که افراد کاریزماتیک را متمایز می کند

کاریزما، مجموعه‌ای از رفتارها است که ربطی به زیبایی فیزیکی ندارد. این خبرِ خوبی برای کسانی است که توقعی نمی‌رود عکسشان روی جلد مجله‌های مُد چاپ شود. برای اینکه جذاب شوید نیازی به جراحی پلاستیک ندارید، فقط کافی است این رفتارها را تمرین کنید. در این مقاله، عناصر کاریزما را بر اساس تحقیقات هوارد فریدمن (Howard Friedman) استاد برجسته‌ی روان‌شناسیِ دانشگاه کالیفرنیا، معرفی می‌کنیم.

یک شخصیت کاریزماتیک چه ویژگی‌هایی دارد؟

کاریزما توانایی مسحور کردن و تحت‌تأثیر قرار دادن دیگران است، حاصل ارتباطات عالی و مهارت‌های میان‌فردی که می‌توان آنها را آموخت و بهبود بخشید، بنابراین، شکوفایی آن امکان‌پذیر است و می‌توان بسیاری از عوامل کلیدی در شکل‌گیری یک شخصیت کاریزماتیک را شناسایی کرد. در این مقاله شما را با هفت ویژگی یک شخصیت کاریزماتیک آشنا می‌کنیم. شکی نیست که شخصیت‌های کاریزماتیک جزء موفق‌ترین‌ها هستند. پروفسور وایزمن (wiseman) از دانشگاه هرتفوردشایر انگلستان، تخمین می‌زند که ۵۰ درصد از کاریزما ذاتی و ۵۰ درصد آن، اکتسابی است. ترکیبات کلیدی کاریزما شامل کارهای ساده‌ای می‌باشند که با تمرین، بخشی از شخصیت شما می‌شوند، تعامل شما با اطرافیانتان را بهتر می‌کنند و رضایت کلی شما را از زندگی بالا می‌برند. در اینجا به هفت ویژگی افراد کاریزماتیک اشاره می‌کنیم که می‌توانید آنها را در خود بپرورانید.

مشتاقانه گوش می‌دهند

حین گوش‌دادن به حرف‌های طرف مقابل، تمام توجه خود را به او معطوف کنید و اگر سؤالی به ذهنتان رسید، بپرسید. حین گفتگو، بهتر است که بیش از یک‌بار وسوسه نشوید تا به تلفن همراه خود سرک بکشید، چه‌بهتر که یک‌بار هم این کار را نکنید. احتمالاً برای انجام این مورد به تمرین احتیاج خواهید داشت، چون وسوسه‌ی این کار زیاد است. محققان دانشگاه کلرادو دریافته‌اند که سراپاگوش بودن می‌تواند جلوی سوءتفاهم را بگیرد و افراد را به بیشتر حرف‌زدن ترغیب کند. گوش‌دادن توأم با اشتیاق و توجه، ارتباطات شما با خانواده، دوستان و همکارانتان را بهتر می‌کند. شنوندگان خوب، نزد مردم نیز جایگاه مثبتی دارند.

واضح صحبت می‌کنند

عجله نکنید و روی هر جمله فکر کنید. هر چه بیشتر از صداها، کلمات و عبارات پُرکننده (ا، اوم، مثلاً، راستش، می‌دونی و غیره) استفاده کنید، وضوح کلام شما کمتر می‌شود. به‌ویژه، هنگامی که با بیش از یک نفر یا با گروه تازه‌ای از افراد صحبت می‌کنید، از قبل تمرین کنید. این سؤالات را از خودتان بپرسید: آیا من هر چیزی را که لازم است بگویم، می‌گویم؟ آیا همه‌ی حرف‌هایی که می‌زنم، ضروری است؟ آیا از گفتن این حرف‌ها، هدف روشنی دارم؟

واقعی لبخند می‌زنند

یک لبخند واقعی، لبخندی است که از درون جان می‌گیرد و با چشم و لب خندان نمایان می‌شود و به آن لبخند دوشن می‌گویند. منظور ما این نیست که همیشه و همواره باید لبخند به لب داشته باشید! اما زمانی که لبخند شما واقعی باشد، افراد تمایل بیشتری به صحبت‌کردن با شما پیدا می‌کنند. روان‌شناسان دانشگاه کالیفرنیا در برکلی، ۱۴۱ عکس از دانش‌آموزان دبیرستانی کالج میدلز را از سالنامه‌ی تحصیلی سال ۱۹۶۰ و عکس همان افراد را در سنین ۲۷، ۴۳ و ۵۲ سالگی بررسی کردند. شانس ازدواج، متأهل ماندن و احساس رفاه شخصی در دخترانی که لبخند دوشن به لب داشتند، بیشتر از دخترانی بوده است که لبخند مصنوعی داشتند. این نتایج، طی سی‌سال مطالعات تکمیلی، ثابت مانده است. افزون بر این، مشخص شد که «ظاهر» هیچ ارتباطی با میزان رضایت از زندگی ندارد و همه چیز از باطن افراد نشئت می‌گیرد. زمانی که از درون لبخند می‌زنید و این‌گونه به شخصیت مهربانتان جلا می‌بخشید، بیشتر از آنچه که فکرش را می‌کنید به دنیا انرژی مثبت می‌دهید و همان انرژی را از دنیا دریافت می‌کنید.

صاف می‌ایستند

تصور کنید نخی از ناف تا سر شما کشیده شده و شما را به سقف متصل کرده است. این ترفند رقاصان کهنه‌کاری است که می‌خواهند حالت بدنی درست را تمرین کنند و این متد برای ما هم مفید است. حالت بدنی خوب، ما را مطمئن و استوار جلوه می‌دهد. اگر از حالت بدنی‌تان احساس اطمینان نمی‌کنید، آن‌قدر این تمرین را تکرار کنید تا بالاخره بتوانید آن را به‌خوبی انجام دهید. فراموش نکنید شانه‌هایتان را پایین نگه دارید.

تحسین و نحوه‌ی بیان را ارج می‌نهند

آیا تاکنون این جمله را شنیده‌اید: «نحوه‌ی بیان گفته‌ها مهم‌تر از خود گفته‌هاست». اگر ناچار به انتقاد از کسی هستید، پیش‌ازاین کار، به این فکر کنید که دوست دارید از خودتان چگونه انتقاد شود. رُک باشید، به مشکل موجود بپردازید، راه‌حل پیشنهاد کنید، بازخورد دریافت کنید و یک چارچوب زمانی ایجاد کنید. هم‌زمان، جایی که حق با طرف مقابل است، حرفش را تأیید و از او تعریف کنید. کاری کنید که دیگران در صورت داشتن شایستگی، احساس مهم بودن کنند، مثلاً پس از یک پروژه‌ی تکمیل‌شده یا ارائه‌ای که خوب پیش رفته است، از افراد تعریف کنید. ایجاد اعتمادبه‌نفس در خودتان عالی است، اما ایجاد اعتمادبه‌نفس در دیگران، کاری است که یک شخصیت کاریزماتیک انجام می‌دهد.

نام‌ها را به یاد می‌آورند

دیل کارنگی (Dale Carnegie)، نویسنده‌ی افسانه‌ای و موفقی که به‌عنوان «آقای کاریزما» معروف است، زمانی گفت: «نام یک فرد برای خود او، شیرین‌ترین نام و مهم‌ترین صدا به هر زبانی است». نام، ساده و درعین‌حال تأثیرگذار است. وقتی برای نخستین‌بار نام کسی را می‌شنوید، آن را با گفتن جملاتی نظیر: «سلام، سارا!» یا «از دیدار تو خوش‌وقتم سارا!» برای او تکرار کنید. هنگام خاتمه‌دادن به صحبت نیز از نام فرد استفاده کنید که کمک بسیار زیادی خواهد کرد. می‌توانید نام افراد را روی پیشانی آنها تجسم کنید یا آن را با یک ویژگی از صورتشان به‌خاطر بسپارید، مثلاً: «چشمان سارا». اگر هیچ‌کدام کمکی به شما نکرد، پس از آشنایی با یک فرد جدید، نام او را همراه با یک کلمه‌ی کوتاه توصیفی در تلفن همراه خود ثبت کنید.

ارتباط چشمی برقرار می‌کنند

چه زمانی که فردی در حال صحبت‌کردن با شماست و چه زمانی که خودتان در حال صحبت با کسی هستید، تماس چشمی را فراموش نکنید. تماس چشمی یکی از مهم‌ترین جنبه‌های ارتباطات است و این امکان را به شما می‌دهد که ببینید پیام شما واقعاً به فرد مقابل منتقل شده است یا نه. تماس چشمی باعث می‌شود هم طرف مقابل روی صحبت‌های شما متمرکز باقی بماند و هم شما روی کلمات و معانی آنها متمرکز باقی بمانید. اگر قرار است سخنرانی کنید، تا جای ممکن با تمام حضّار، تماس چشمی برقرار کنید، زیرا با این کار، آنها احساس نزدیکی بیشتری با شما خواهند کرد.

واکنش‌های هیجانی

رفتار مادربزرگتان را در نظر بگیرید وقتی که بعد از مدت زیادی شما را می‌بیند؛ او دست‌هایش را بالا می‌برد و زانوهایش خم می‌شوند. یا اینکه وقتی شب‌ها به خانه برمی‌گردم، سگم از خوشحالی می‌رقصد. مردم همراهی با کسانی را دوست دارند که از زبان اشاره‌ها، برای نشان‌دادن احساساتشان استفاده می‌کنند. قطعاً دلتان نمی‌خواهد سرِکار، دلقک‌بازی دربیاورید و رفتارهای نامناسبی از خود نشان دهید، ولی رفتارهای متناسب با موقعیت و اتفاقاتی که در جریان است، خوشایند و جذاب هستند.

خنده‌ی واگیردار

من مدیر فروشی را در حوزه‌ی مدیریت مالی می‌شناسم که خنده‌ی بسیار خاصی را از پدرش به ارث برده است، اگر شما نیز یک‌بار این خنده را بشنوید، تا آخر عمر آن را فراموش نخواهید کرد. این موهِبت را ژن‌های او برایش به همراه داشته‌اند. این خاصیت شیطنت‌آمیز و مسخره‌ی صدا، شوخ‌طبعیِ شما را تحریک می‌کند. هر بار که من این خنده را می‌شنوم، بی‌اراده، لبخندی بر چهره‌ام ظاهر می‌شود. از طرف دیگر، چند بار پیش‌آمده که مدیران اجرایی که از قضا مرد هستند، به من مراجعه کرده‌اند و برای خَلاصی از خنده‌ای که توسط خانم‌ها «ناخوشایند» خوانده شده از من کمک خواسته‌اند. من نتوانستم به آنها کمکی کنم، ولی یاد گرفتم خنده همان‌طور که می‌تواند جذاب باشد، می‌تواند زننده و ناخوشایند هم باشد. فرقی نمی‌کند زن باشید یا مرد، با خنده‌ی زننده و نامناسب، نمی‌توانید اطرافیان را جذب کنید.

نشان‌دادن احساسات از طریق صدا

تابه‌حال دقت کرده‌اید چقدر خوب است وقتی به یک نفر تلفن می‌زنید و وقتی او شما را می‌شناسد، رضایت و هیجان در صدایش منعکس می‌شود؟ حتی اگر این اثر در صدا ظریف باشد، باز هم از این که به شما بها داده شده است، لذت می‌برید. صدای سرزنده و رسا یکی از مؤثرترین ابزارهای دنیاست، خصوصاً وقتی طنین‌دار باشد و زیروبم و سرعت و بلندیِ آن، به طور متناسب تغییر کند.

لمس دوستانه

لمس‌کردن نباید به نحوی باشد که به‌خاطر شدت، فشار یا ناحیه‌ای که لمس می‌کنید فرد مقابل احساس ناراحتی داشته باشد، بلکه صرفاً به معنای لمس دوستانه‌ی بازو، شانه، یا دست است. پیشخدمت‌هایی که در این مورد مهارت دارند انعام بیشتری به دست می‌آورند. شاید به یاد داشته باشید که جورج بوش، رئیس‌جمهور آمریکا وقتی از پشت به آنگلا مرکل (Angela Merkel) ، صدراعظم آلمان که روی صندلی نشسته بود نزدیک شد و شروع به مالیدن شانه‌های او کرد باعث شگفتی دنیای غرب شد. خود آنگلا مرکل هم شوکه شده بود. لمس‌کردن آرام بازو، نشانه‌ای گرم و دوستانه است که می‌تواند باعث تَسلی خاطر طرف مقابل شود.

از بودن در مرکز توجه لذت ببرید

هرچند بیشتر مردم نظرات متضادی در مورد مرکزِ توجه واقع‌شدن دارند، اما بعضی‌ها با قرارگرفتن در مرکز توجهِ مردم، تازه شکوفا می‌شوند و به بهترین نحو ظاهر می‌شوند. در واقع بیشتر بازیگران هم‌صحبت خوبی نیستند و شخصیت برون‌گرایی ندارند، اما همین که در مقابلِ جمعیت قرار بگیرند، موتورشان به کار می‌افتد و خودشان را نشان می‌دهند. وقتی فیلیپ سیمور هافمن (Philip Seymour Hoffman) درگذشت، یکی از دوستانش حرف جالبی درباره‌ی او زد: وقتی جلوی دوربین بود به نظر می‌رسید می‌تواند اعصابش را به سطح پوستش بیاورد و احساساتش را در لنز دوربین بریزد. این توانایی باید برای او تجربه‌ی خوشایندی بوده باشد؛ فرصتی برای تخلیه‌ی آشفتگی‌های درونی.

چهره‌ی گویا

رونالد ریگان (Ronald Reagan) بیشتر به‌خاطر چهره‌ی گویایش به‌عنوان «سخنرانی تأثیرگذار» مشهور بود. او می‌توانست مثل هر ایرلندیِ اصیلی درست در زمانِ نیاز بدرخشد و خوشی نشان دهد. بیشترِ ارتباط چشمی شنونده روی صورت شما متمرکز است. هرچه او بتواند اطلاعات بیشتری را از روی چهره بخواند، بیشتر دقت می‌کند و نه‌تنها ایده‌ها، بلکه معانیِ احساسیِ نهفته در کلمات شما را نیز درک می‌کند. بر اساس تجربه‌هایی که تا الان ثبت شده، بیشتر کسانی که در موضع قدرت هستند دارای چهره‌ی بسته (بی‌حالت) هستند و از نفوذناپذیریِ چهره‌شان برای ایجاد ترس و فرمان‌بُرداری، استفاده می‌کنند. چهره‌های بسته، حالتی سرد دارند و احساسات زیادی را منعکس نمی‌کنند، درحالی‌که چهره‌های باز، گرم و گویا هستند و در نود درصد موارد، چهره‌های گرم نسبت به چهره‌های سرد، برتری دارند. اگر موهای بلند دارید (حالا چه مرد یا زن)، نباید بگذارید پیشانی‌تان زیر موهای چتری پنهان شود. پیشانی، برای نشان‌دادن بسیاری از احساسات، ناحیه‌ای مؤثر محسوب می‌شود و مثل بیلبوردی برای چهره‌ی شما عمل می‌کند.

گرم‌گرفتن با غریبه‌ها

بر اساس نتایج حاصل از پرسش‌نامه‌ای که چند سال پیش توسط سیمز یث (Sims Wyeth)  و همکارانش طراحی و اجرا شد، کسانی که خود را درون‌گرا می‌دانستند، بیشتر دوست داشتند با افراد برون‌گرا معاشرت کنند و افراد برون‌گرا نیز احساس مشابهی داشتند. بیایید روراست باشیم، همه‌ی ما از بودن با کسانی که موانع بین افراد را زیر پا می‌گذارند و تجربه‌ی اجتماعیِ شاد ایجاد می‌کنند، لذت می‌بریم. من افرادی که این توانایی را دارند که با غریبه‌ها سر صحبت را باز کنند و آنها را درگیر یک مکالمه‌ی واقعی کنند، تحسین می‌کنم. منظورم صحبت‌های متظاهرانه و پُرحرارت در مورد موضوعات بی‌معنی نیست؛ بلکه ویژگی‌های موردنظر من صریح بودن، واقع‌بین بودن و مهارت گوش‌دادن است.

نگاه‌های نافذ

تعیین تعریفی مشخص برای «نگاه نافذ» کار سختی است، ولی وقتی با آن مواجه شویم، تشخیصش می‌دهیم. من این نوع نگاه را در بچه‌ها دیده‌ام. همچنین در همسرم که مهارت زیادی در آن دارد. باید اعتراف کنم که وقتی نوجوان بودم، ساعت‌ها جلوی آینه این نوع نگاه را تمرین می‌کردم. ویلیام بلیک (William Blake)، شاعر مشهور انگلیسی چنین گفته است: وقتی با چشم‌ها، و نه از درون چشم‌ها، به دیگران می‌نگریم، دروغ‌هایشان را باور می‌کنیم. یک نگاه نافذ هم همین‌طور است و نه با چشم‌ها، بلکه از درون آنها ساخته می‌شود و در عمق وجود کسی که نگاه می‌کند و کسی که به او نگاه می‌شود، نفوذ می‌کند.

مهارت در پانتومیم

تفاوت پانتومیم با واکنش‌های هیجانی در عمدی‌تر و قابل‌کنترل‌تر بودن پانتومیم است. پانتومیم یعنی توانایی اجرای داستان، یعنی بتوانید با حرکات بدنتان به شنونده کمک کنید آنچه را به او می‌گویید، تصویرسازی کند. این مهارت به چهره‌ی گویا هم مربوط است، هرچه مخاطبانتان بیشتر متوجهِ زبان بدن شما شوند، بهتر می‌توانند منظورتان را درک کنند و از مصاحبت با شما، بیشتر لذت می‌برند. جوان‌های زیادی را دیده‌ام که داستان‌هایی که برای همدیگر تعریف می‌کنند را اجرا می‌کنند. آنها فقط می‌گویند: «او این‌طوری کرد… من این شکلی بودم… بعد او این‌طوری…»، آنها عملاً از کلمات برای توصیف حرکات استفاده نمی‌کنند، فقط با پانتومیم اجرا می‌کنند و همه هم از این روش خوششان می‌آید. استفاده از دست‌هایتان برای بیان یک مطلب در سخنرانی‌ها روشی مؤثر و قابل‌قبول است. در واقع اگر از دستانتان استفاده نکنید، شنونده‌ها ممکن است تا ۷۵ درصد از منظورتان را متوجه نشوند. مطمئن شوید که حرکات و اداها را به شکل درستی به کار می‌برید، نباید حرکاتتان طوری باشد که انگار مورد حمله‌ی یک دسته زنبور قرار گرفته‌اید؛ حرکاتی که به کار می‌برید باید سنجیده باشند و برای مقصود مشخصی شکل بگیرند و به کار برده شوند.

آنچه باید در مورد افراد کاریزماتیک بدانید

افراد کاریزماتیک دارای ویژگی‌های منحصربه‌فردی هستند که آنها را از دیگران متمایز می‌کند. این ویژگی‌ها شامل قدرت جذب‌کردن دیگران، توانایی ایجاد ارتباط عمیق و معنی‌دار، و قابلیت اثرگذاری و تحریک انگیزه در دیگران است. افراد کاریزماتیک نه‌تنها می‌توانند دیگران را به دنبال خود بکشانند، بلکه می‌توانند یک تغییر مثبت و ماندگار در زندگی افراد ایجاد کنند. بااین‌حال، کاریزما تنها یک ابزار است و می‌توان آن را برای هدف‌های مثبت یا منفی استفاده کرد. بنابراین، افراد کاریزماتیک باید همیشه از قدرت خود برای ایجاد تأثیر مثبت و سازنده در جامعه استفاده کنند.

سؤالات متداول در مورد افراد کاریزماتیک

آیا کاریزما یادگرفتنی است؟

پاسخ: بله به نظر من کاریزما را می‌توان یاد گرفت. همان‌طور که ما رفتارهای مؤدبانه را یاد می‌گیریم، مثل این که بگوییم «لطفاً…» یا «متشکرم.» تا در نظر دیگران خوشایندتر به نظر برسیم، می‌توانیم کاریزما را هم یاد بگیریم.

کاریزما چیست؟

پاسخ: کاریزما به‌طورکلی مترادف کلمات جذاب، دلربا و فریبنده است و افراد کاریزما دارای شخصیت فوق‌العاده قوی و پرشوری هستند که معمولاً طرف‌داران زیادی دارند.

افراد کاریزماتیک چه ویژگی‌هایی دارند؟

پاسخ: افراد کاریزماتیک دارای ویژگی‌های منحصربه‌فردی هستند که آنها را از دیگران متمایز می‌کند. این ویژگی‌ها شامل قدرت جذب‌کردن دیگران، توانایی ایجاد ارتباط عمیق و معنی‌دار، و قابلیت اثرگذاری و تحریک انگیزه در دیگران است.

چگونه می‌توانیم کاریزماتیک باشیم؟

پاسخ: تقویت و ایجاد برخی از ویژگی‌ها می‌تواند به ما کمک کند تا یک شخصیت کاریزماتیک داشته باشیم، برای مثال نشان‌دادن اعتماد به نفس، با آرامش صحبت‌کردن، شفاف‌بودن کلام و تغییر لحن در مورد موضوعات مهم گفت‌وگو.

چه کسانی می‌توانند کاریزماتیک باشند؟

پاسخ: هر کسی می‌تواند کاریزماتیک باشد. افراد کاریزماتیک افرادی هستند که می‌توانند با قدرت خود جمعیت زیادی را تحت‌تأثیر قرار دهند و آنها را به سمت‌وسوی خود جذب کنند.