پریودی و نکات مهم در مورد آن

پریود یکی از پدیده‌های طبیعی و اساسی در زندگی زنان است که با تنظیم منظم دوره‌های حیاتی، نقش بسیار مهمی در بهداشت و کیفیت زندگی آنان دارد. این فرایند فیزیولوژیکی به‌وضوح در ارتباط با تنظیم سیکل‌های تخمک‌گذاری و همچنین نشانه‌های مختلف جسمی و روحی مرتبط با آن است. در این مقاله، به بررسی چگونگی تنظیم پریودی، تغییرات در طول دوره‌های مختلف زندگی و اهمیت توجه به سلامتی زنان در طول این دوره خواهیم پرداخت. همچنین، نگاهی به تأثیرات پریودی بر سلامت جسمی و روحی زنان و راهکارهای موجود برای مدیریت بهینه این فرایند طبیعی خواهیم داشت. درک دقیق‌تر این پدیده، نه‌تنها به زنان بلکه به جامعه به‌عنوان یک کل، امکان ارائه خدمات بهداشتی و پزشکی مؤثرتری را فراهم می‌کند و به زنان این امکان را می‌دهد تا به بهترین شکل ممکن از این چرخه طبیعی استفاده کنند.

پریود یا قاعدگی چیست؟

پریود یا عادت ماهانه، روند زیستی طبیعی و ماهیانه‌ی بدن زنان است که با نزدیک شدن به پایان دوران نوجوانی و شروع دوران بلوغ شروع می‌شود. انتشار هورمون‌های تخمدان باعث تخلیه‌ی تخمک و آماده‌سازی رحم برای بارداری می‌شود و اگر بارداری رخ ندهد، رحم لایه‌های آماده شده را تخریب کرده و از بدن خارج می‌کند که این پدیده به‌عنوان عادت ماهانه شناخته می‌شود. پریودی که با خونریزی ماهانه از واژن همراه است، روند طبیعی بدن زنان است که شروع‌نشدن و یا توقف آن می‌تواند از علائم برخی از بیماری‌های زنان باشد این عادت‌های ماهانه ممکن است در سنین مختلف ایجاد شود و درواقع پایان دوران نوجوانی هر دختر و ورود او به بلوغ است. در بیشتر دختران، اولین پریود بین سنین 12 تا 13 سال آغاز می‌شود و تا سنین 45 تا 55 سالگی ادامه می‌یابد. در این دوره، زنان معمولاً دچار تغییراتی در خلق‌وخو، اشتها، و انرژی خود می‌شوند. همچنین، ممکن است دچار درد یا ناراحتی در ناحیه شکم، کمر، یا سینه شوند اما ممکن است زودتر یا دیرتر هم اتفاق بیفتد. مدت خون‌ریزی قاعدگی برای چند روز، معمولاً 3 تا 5 روز طول می‌کشد، اما بین 2 تا 15 روز نیز می‌تواند متغیر باشد. هر سیکل قاعدگی به طور متوسط ۲۸ روز طول می‌کشد، یک سیکل قاعدگی طبیعی بین ۲۱ تا ۳۵ روز متغیر است.

سیکل پریودی یا سیکل قاعدگی چیست؟

سیکل پریودی یا سیکل قاعدگی، تغییرات فیزیولوژیکی ماهانه در بدن زنان است که آن‌ها را برای بارداری احتمالی آماده می‌کند و این سیکل از چندین مرحله منظم و متوالی تشکیل شده است:

مرحله خونریزی و پریود

این فاز از روز اول تا روز پنجم قاعدگی است. در این مرحله لایه داخلی رحم به نام آندومتر فروریخته و از طریق واژن تخلیه می‌شود. خونریزی پریود معمولاً ۳ تا ۵ روز طول می‌کشد. اگرچه پریودهایی به مدت دو روز و یا هفت روز نیز همچنان نرمال به‌حساب می‌آیند.

مرحله فولیکولی

این مرحله از روز ۶ تا روز ۱۴ چرخه پریود در نظر گرفته می‌شود. طی این مدت سطح هورمون استروژن افزایش یافته و موجب ضخیم‌شدن تدریجی جداره رحم یعنی آندومتر می‌شود. از سویی دیگر، افزایش هورمون FSH یا هورمون تحریک‌کننده فولیکولی، رشد فولیکول‌های تخمدانی را در پی دارد. طی روزهای ۱۰ تا ۱۴ در یکی از فولیکول‌های در حال رشد یک تخمک به تکامل کامل می‌رسد.

مرحله تخمک‌گذاری

در چرخه قاعدگی تخمک‌گذاری به آزاد شدن تخمک از تخمدان گفته می‌شود. این فاز از روز ۱۴ سیکل قاعدگی شروع شده و تا روز ۲۸ ادامه دارد. افزایش ناگهانی هورمون LH موجب آزاد شدن تخمک از فولیکول تخمدانی می‌شود و پس از تخمک‌گذاری تخمک تا ۲۴ ساعت زنده می‌ماند. هنگامی‌که تخمک در حال حرکت در لوله فالوپ است اگر با اسپرم برخورد کند بارور می‌شود. اگر فرایند تخمک‌گذاری متوقف شود بارداری نیز صورت نمی‌گیرد.

مرحله لوتئال

این فاز از روز ۱۵ تا روز ۲۸ سیکل قاعدگی ادامه دارد. پس از آزاد شدن تخمک از تخمدان، تخمک در طول لوله فالوپ به سمت رحم حرکت می‌کند. در این هنگام سطح هورمون پروژسترون به‌منظور آماده‌کردن دیوار رحم برای بارداری در بدن افزایش می‌یابد. اگر تخمک توسط اسپرم بارور شود، تخمک بارورشده به دیواره رحم متصل می‌شود و بارداری رخ می‌دهد اما اگر تخمک بارور نشود سطوح هورمون‌های استروژن و پروژسترون کاهش‌یافته و دیواره ضخیم شده رحم نیز فروریخته و از واژن تخلیه می‌شود.

مدت‌زمان میانگین هر سیکل ۲۸ روز است اما این محدوده زمانی در زنان متفاوت است به صورتی که از ۲۱ تا ۳۵ روز متغیر است. شروع یک سیکل قاعدگی زمانی رخ می‌دهد که هورمون‌های خاصی در بدن دچار تغییرات قابل‌توجهی شوند. غده هیپوفیز در مغز و تخمدان‌های سیستم باروری زنان با تولید و آزادسازی هورمون‌های مشخصی، مراحل و اتفاقات چرخه قاعدگی را سمت‌وسو می‌دهند. برای محاسبه سیکل قاعدگی بدون برنامه باید میانگین روزهای چرخه قاعدگی خود را به دست آورید. برای این کار، روزهای بین چند پریود آخر را بشمارید.

نکات مهم قبل از اولین پریود

اولین پریود یکی از مراحل مهم در زندگی هر دختری است و نشان‌دهنده آمادگی بدن برای بارداری است این رویداد نشان‌دهنده انتقال از دوران کودکی به بزرگسالی است. بیشتر دختران معمولاً در سن 11 تا 14 سالگی اولین پریود خود را تجربه می‌کنند. علائم اولین پریود شامل خونریزی خفیف، گرفتگی عضلات و نوسانات خلقی است. قبل از اولین پریود، تغییراتی مانند رشد پستان، رشد سریع قد و وزن، چرب شدن پوست و نمایان‌شدن جوش، رشد موی زیر بغل و رشد موی ناحیه تناسلی ممکن است مشاهده شود. زمانی که چرخه قاعدگی شروع می‌شود، سطح استروژن افزایش می‌یابد که باعث ضخیم‌شدن پوشش داخلی رحم می‌شود. اگر تخمک بارور شده وجود نداشته باشد، بدن دیواره رحمی ضخیم شده را می‌شکند و آن را از رحم بیرون می‌ریزد که منجر به خونریزی و ایجاد دوره قاعدگی یا پریود می‌شود. برخی از دختران قبل از پریود علائمی را تجربه می‌کنند که به آن سندروم پیش از قاعدگی (PMS) می‌گویند. این علائم شامل تغییراتی است که بر احساسات، سلامت جسمی و رفتار افراد تأثیر می‌گذارد.
برای آمادگی برای اولین پریود، می‌توانید با مادرتان در مورد زمان شروع قاعدگی او صحبت کنید. احتمال دارد همان سن و سالی که مادر شما پریود شده است، شما هم پریودی را تجربه کنید. این اطلاعات می‌تواند به شما کمک کند تا برای این مرحله مهم زندگی آماده شوید. همچنین، برای کنترل خونریزی قاعدگی می‌توانید از سه وسیله بهداشتی استفاده کنید: نوار بهداشتی، تامپون و کاپ قاعدگی. نوار بهداشتی و تامپون، جاذب هستند و خونریزی قاعدگی را جذب می‌کنند، اما کاپ قاعدگی خون را جمع‌آوری می‌کند و هر 8 ساعت یک بار با توجه به میزان خونریزی باید آن را تخلیه کنید. در نهایت، باید توجه داشت که علائم اولین پریود در همه یکسان نبوده و برای همه ظاهر نمی‌شوند. برای برخی، اولین پریود سبک است و مقدار خونریزی کم است. پریود ممکن است به تدریج شروع شود، به این صورت که فرد قبل از مشاهده لکه‌های قرمز، مقداری لکه‌بینی یا ترشحات قهوه‌ای را تجربه کند. برای دیگران، قاعدگی به طور ناگهانی شروع می‌شود یعنی بلافاصله خون قرمز روشن ظاهر می‌شود در هر دو صورت، این طبیعی است.

فواید پریود برای زنان

پریود یا قاعدگی یک فرایند طبیعی در بدن زنان است که نقش مهمی در حفظ سلامتی آن‌ها دارد. در زیر به برخی از فواید پریود برای سلامتی زنان اشاره شده است:

هشدار درباره بیماری‌های احتمالی

پریود نامنظم یا عدم پریود می‌تواند نشان‌دهنده بیماری‌های مختلفی باشد. این می‌تواند شامل بیماری‌هایی مانند سندروم تخمدان پلی‌کیستیک، بیماری‌های تیروئید، بیماری‌های کبدی و بیماری‌های غدد درون‌ریز باشد. رنگ خون دوران قاعدگی و مدت‌زمان و بوی آن می‌تواند ردپایی از وضعیت پزشکی را در فرد نشان دهد. برای مثال، خون قاعدگی که رنگ قرمز تیره یا قهوه‌ای دارد ممکن است نشان‌دهنده خون قدیمی باشد که در طول چرخه قاعدگی قبلی باقی مانده است. این ممکن است نشان‌دهنده یک مشکل در چرخه قاعدگی باشد.

بهبود کیفیت پوست و مو

پریود منظم با تعادل هورمونی موجب بهبود کیفیت پوست و مو می‌شود. استروژن، یکی از هورمون‌هایی که در طول چرخه قاعدگی تولید می‌شود، به حفظ پوست و مو کمک می‌کند.

بالا بردن سطح رضایت جنسی

پریود با تعادل هورمونی می‌تواند سطح رضایت جنسی را افزایش دهد. هورمون‌هایی مانند استروژن و پروژسترون که در طول چرخه قاعدگی تولید می‌شوند، می‌توانند به افزایش تمایل جنسی کمک کنند.

پاک‌سازی بدن

با خروج خون و عفونت، بدن بانوان سالم‌تر می‌ماند و این مسئله باعث افزایش طول عمر می‌گردد. خونریزی قاعدگی به پاک‌سازی بدن از خون قدیمی و باقیمانده کمک می‌کند.

افزایش طول عمر

یکی از فواید پریود شدن بانوان، افزایش طول عمر است. برخی از تحقیقات نشان داده‌اند که زنانی که پریود می‌شوند، معمولاً طول عمر بیشتری دارند.

جلوگیری از پوکی استخوان

تعادل مناسب بین هورمون‌هایی نظیر استروژن، پروژسترون، تستوسترون و… به سلامت استخوان‌ها کمک می‌کند. استروژن، یکی از هورمون‌هایی که در طول چرخه قاعدگی تولید می‌شود، به حفظ استخوان‌ها کمک می‌کند.

حفظ تناسب‌اندام

وقتی که خانمی دوره‌های منظم قاعدگی را پشت سر می‌گذارد یعنی هورمون‌های جنسی بدنش در وضعیت مناسبی قرار دارند. معمولاً چربی در اطراف شکم جمع می‌شود؛ تولید بیش از حد استروژن و کمبود انسولین باعث ایجاد چاقی در زنان می‌شود. قاعدگی منظم با تعادل هورمونی موجب حفظ تناسب‌اندام خواهد شد.

باعث می‌شود بیشتر کار کنید

به لطف کاهش استروژن و پروژسترون، بدن شما دسترسی بهتری را به سوخت مورد نیاز برای سوخت‌وساز در طول دوره قاعدگی شما دارد؛ بنابراین اگرچه ممکن است چنین احساسی نداشته باشید، اما در واقع زمان مناسبی برای انجام تمرینات پر انرژی است.

کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی

برخی از تحقیقات نشان داده‌اند که پریود کردن می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را کاهش دهد. این به این دلیل است که خونریزی قاعدگی می‌تواند به کاهش خطر انسداد رگ‌های خونی کمک کند.

علائم پریودی در زنان

علائم پریودی، می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

خونریزی از واژن

خونریزی از واژن، رایج‌ترین علامت پریودی است. این خونریزی، معمولاً به رنگ قرمز روشن یا قهوه‌ای است و ممکن است لخته‌های خونی نیز داشته باشد. خونریزی پریود، معمولاً بین 3 تا 7 روز طول می‌کشد. در طول پریودی، پوشش داخلی رحم ریزش می‌کند و از طریق واژن خارج می‌شود. این ریزش، باعث خونریزی از واژن می‌شود و برای مدیریت خونریزی از واژن در پریودی، می‌توانید از محصولات بهداشتی زنانه، مانند نوار بهداشتی، تامپون، یا کاپ قاعدگی، استفاده کنید. همچنین، می‌توانید از داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs)، مانند استامینوفن، ایبوپروفن، یا ناپروکسن، برای کاهش خونریزی استفاده کنید.

درد شکم، کمر، یا سینه

درد شکم، کمر، یا سینه، یکی دیگر از علائم رایج پریودی است. این درد، معمولاً در پایین شکم احساس می‌شود و ممکن است به کمر یا سینه نیز سرایت کند. درد پریود، معمولاً خفیف تا متوسط است، اما در برخی موارد، می‌تواند شدید باشد که ناشی از انقباضات رحم است. این انقباضات، برای خارج کردن پوشش داخلی رحم از بدن انجام می‌شوند. برای مدیریت درد شکم، کمر، یا سینه در پریودی، می‌توانید از داروهای مسکن، مانند استامینوفن، ایبوپروفن، یا ناپروکسن، استفاده کنید. همچنین، می‌توانید از گرمادرمانی، مانند استفاده از یک پد گرم یا یک بطری آب گرم، استفاده کنید.

خستگی

خستگی، یکی دیگر از علائم رایج پریودی است. این خستگی، معمولاً در ابتدای پریود احساس می‌شود و ممکن است تا پایان پریود ادامه داشته باشد و علت خستگی در پریودی، دقیقاً مشخص نیست، اما ممکن است ناشی از تغییرات هورمونی، کمبود آهن، یا ازدست‌دادن آب بدن باشد و برای مدیریت خستگی در پریودی، می‌توانید از استراحت کافی، مصرف غذاهای سالم و مغذی، و نوشیدن مایعات کافی، استفاده کنید.

تغییرات خلق‌وخو

تغییرات خلق‌وخو، یکی دیگر از علائم رایج پریودی است. این تغییرات، معمولاً شامل نوسانات خلق‌وخو، تحریک‌پذیری، و افسردگی است که علت تغییرات خلق‌وخو در پریودی، دقیقاً مشخص نیست، اما ممکن است ناشی از تغییرات هورمونی، کمبود خواب، یا استرس باشد و برای مدیریت تغییرات خلق‌وخو در پریودی، می‌توانید از استراحت کافی، ورزش منظم، و تکنیک‌های مدیریت استرس، استفاده کنید.

تغییرات اشتها

تغییرات اشتها، یکی دیگر از علائم رایج پریودی است. این تغییرات، معمولاً شامل افزایش اشتها یا کاهش اشتها است که علت تغییرات اشتها در پریودی، دقیقاً مشخص نیست، اما ممکن است ناشی از تغییرات هورمونی، کمبود خواب، یا استرس باشد که برای مدیریت تغییرات اشتها در پریودی، می‌توانید از غذاهای سالم و مغذی استفاده کنید و از مصرف غذاهای پرچرب، پر شکر، و پر نمک خودداری کنید.

باورهای اشتباه در مورد پریودی

پریودی، یک فرایند طبیعی و سالم است که بخشی از بلوغ زنان است. بااین‌حال، در مورد پریودی، باورهای اشتباه زیادی وجود دارد که می‌تواند منجر به سوءتفاهم و شرمندگی شود. در اینجا چند مورد از باورهای اشتباه در مورد پریودی آورده شده است:

پریودی، نشانه‌ای از بیماری است

پریودی، یک فرایند طبیعی است که در تمام زنان سالم اتفاق می‌افتد. این فرایند، نشان‌دهنده‌ی بیماری نیست. این باور اشتباه، ناشی از این واقعیت است که پریودی، معمولاً با علائمی مانند درد، خستگی، و نفخ همراه است. این علائم، می‌توانند شبیه به علائم بیماری باشند. بااین‌حال، مهم است که به یاد داشته باشید که این علائم، بخشی طبیعی از پریودی هستند و نیازی به نگرانی ندارند.

پریودی، کثیف است

خونریزی پریودی، خونی است که از پوشش داخلی رحم خارج می‌شود. این خون، مانند هر خون دیگری، کثیف نیست. این باور اشتباه، ناشی از این واقعیت است که خونریزی پریودی، معمولاً با بوی نامطبوعی همراه است. این بو، ناشی از باکتری‌هایی است که در واژن وجود دارند. بااین‌حال، این بو، نشان‌دهنده‌ی کثیفی نیست. در واقع، این بو، نشان‌دهنده‌ی سلامت واژن است.

زنان در دوران پریودی، نباید ورزش کنند

ورزش در دوران پریودی، نه‌تنها بی‌خطر است، بلکه می‌تواند به کاهش درد و سایر علائم پریودی کمک کند. این باور اشتباه، ناشی از این واقعیت است که برخی از زنان در دوران پریودی، احساس خستگی و ضعف می‌کنند. بااین‌حال، این احساسات، لزوماً مانع از ورزش کردن نیستند. در واقع، ورزش کردن می‌تواند به کاهش این احساسات کمک کند.

زنان در دوران پریودی، نباید شنا کنند

شنا در دوران پریودی، بی‌خطر است. بااین‌حال، اگر نگران هستید که خونریزی پریودی شما را خیس کند، می‌توانید از یک نوار بهداشتی یا تامپون استفاده کنید. این باور اشتباه، ناشی از این واقعیت است که برخی از زنان نگران هستند که خونریزی پریودی آنها در آب دیده شود. بااین‌حال، خونریزی پریودی، معمولاً به‌اندازه‌ای نیست که در آب دیده شود.

زنان در دوران پریودی، نباید رابطه‌ی جنسی داشته باشند

رابطه‌ی جنسی در دوران پریودی، بی‌خطر است. بااین‌حال، اگر خونریزی پریودی شما شدید است یا دچار درد شدید هستید، ممکن است رابطه‌ی جنسی برای شما ناراحت‌کننده باشد. این باور اشتباه، ناشی از این واقعیت است که برخی از زنان نگران هستند که خونریزی پریودی آنها باعث عفونت شود. بااین‌حال، خونریزی پریودی، معمولاً باعث عفونت نمی‌شود.

زنان در دوران پریودی، نمی‌توانند باردار شوند

درحالی‌که احتمال بارداری در دوران پریودی، کمتر از سایر زمان‌ها است، اما امکان‌پذیر است. اگر در دوران پریودی رابطه‌ی جنسی محافظت نشده دارید، ممکن است باردار شوید.

آنچه باید در مورد پریودی بدانیم

پریودی یک فرایند طبیعی و حیاتی در بدن زنان است که نقش مهمی در حفظ سلامتی آن‌ها دارد. این فرایند با تغییرات هورمونی مرتبط است که می‌تواند باعث ایجاد علائم مختلفی شود. بااین‌حال، این علائم می‌توانند از زن به زن متفاوت باشند و همه زنان تجربیات متفاوتی از پریودی دارند و همچنین، باورهای اشتباه در مورد پریودی باعث ایجاد ترس و نگرانی در زنان می‌شود. بنابراین، آموزش و اطلاع‌رسانی درست در مورد پریودی برای کاهش این باورهای اشتباه و افزایش آگاهی زنان در مورد بدن خود بسیار مهم است. در نهایت، اهمیت پریودی در سلامتی زنان نباید دست‌کم گرفته شود این یک بخش طبیعی از زندگی هر زن است و باید درک شود و مهم است هرگونه تغییر غیرطبیعی یا نگران‌کننده در پریودی با یک متخصص بهداشت زنان مورد بررسی قرار گیرد.

سؤالات متداول در مورد پریودی

چگونه می‌توان علائم پریودی را مدیریت کرد؟

پاسخ: برای مدیریت علائم پریودی، می‌توانید از روش‌های زیر استفاده کنید:
استفاده از محصولات بهداشتی زنانه
مصرف داروهای مسکن
استراحت کافی
تغذیه مناسب
ورزش منظم

اگر علائم پریودی شدید یا غیرقابل‌تحمل است چه باید کرد؟

پاسخ: اگر علائم پریودی شما شدید یا غیرقابل‌تحمل است، باید با پزشک خود مشورت کنید. پزشک شما می‌تواند در مورد روش‌های درمانی مناسب برای شما، مشاوره دهد.

پریودی چطور اتفاق میفته؟

پاسخ: پریودی، بخشی از چرخه قاعدگی زنان است. در طول چرخه قاعدگی، تخمدان‌ها یک تخمک آزاد می‌کنند. اگر این تخمک بارور نشود، پوشش داخلی رحم ریزش می‌کند و از طریق واژن خارج می‌شود.

چه زمانی باید برای پریودی به پزشک مراجعه کرد؟

پاسخ: اگر علائم پریودی شما شدید یا غیرقابل‌تحمل است، باید با پزشک خود مشورت کنید. همچنین، اگر پریودی شما با علائم دیگری مانند تب، لرز، یا درد شدید در ناحیه کمر یا شکم همراه است، باید با پزشک خود مشورت کنید.

آیا پریودی، نشانه بیماری است؟

پاسخ: خیر، پریودی، یک فرایند طبیعی است که در تمام زنان سالم اتفاق میفتد. این فرایند، نشان‌دهنده بیماری نیست.