وابستگی عاطفی به همسر و راه های درمان آن

نزدیکی و وابستگی عاطفی بین زوج‌ها و برای داشتن رابطه سالم لازمه چنین حسی به شما کمک می کنه که خودتون و همسرتون رو کنار همدیگر ببینید. اما وقتی این وابستگی خیلی شدید میشه به شما همسرتون و رابطه‌تون آسیب می‌زنه. معمولاً وقتی از وابستگی شدید صحبت می‌کنیم ذهن ما به سمت خانم‌ها میره. اما حقیقت اینک این مشکل فقط توی خانم‌ها نیست و مختص هیچ جنسیتی نیست خیلی از آقایان هم می‌تونن به‌اندازه خانم‌ها به همسرشون وابستگی‌های غیرعادی و شدید داشته باشند، این موضوع برای آقایان به‌خصوص بعد از تولد بچه خیلی بیشتر میشه چون بعضی از آقایان احساس می‌کنند که همه توجه و محبت همسرشون برای بچه هست و احساس می‌کنند که همسرشون رها شون کرده. تو این مقاله می‌خواهیم ببینیم دلیل این وابستگی‌های شدید عاطفی به همسر چیه و چطوری می‌تونیم اون رو حل کنیم.
مشکل اینجاست که زمانی که نیاز داریم همسرمون به ما کمک کنه تا نگرانی‌های قبلی رو از بین ببریم نمی‌تونیم بش اجازه بدیم که خودش باشه و هر جوری که راحت و دوست داره با ما رفتار کنه. این ناامنی‌های عاطفی بیشتر از اینکه به رابطه ما مربوط شه به گذشته ما و زمانی مربوط میشه که پدر و مادر و والدین ما نتوانستن به ما یاد بدن که چطور بدون اینکه به اون‌ها وابسته باشیم احساس امنیت کنیم. وابستگی طبیعی و به‌اندازه باعث میشه که رابطه بین زوج‌ها کاملاً متعادل و دوطرفه باشه اما وابستگی شدید و یه طرفه باعث ایجاد یه سری تنش و چالش‌ میشه و آسایش و استقلال همسر شما رو ازش می گیره. وابستگی ناسالم و شدید به همسر توی زندگی مشترک اگر یک‌طرفه باشه خیلی از مشکلاتی که در رابطه زوج‌ها به وجود میاد رو به وجود میاره و باید این میزان از وابستگی رو با راهکارهای مناسب حل کرد.

وابستگی به همسر از دیدگاه روانشناسی

شخصیت وابسته یکی از انواع اختلالات شخصیتی که شما و همسرشون توی رابطه تنگاتنگ کنترل شده قرار میده و کسایی که این اختلال رو دارند نمی‌دانند که دچار این بیماری هستند و همیشه از اینکه طرف مقابلشون و همسرشون رو از دست بدن می‌ترسند و ترس از رهاشدن دارند حتی قدرت تصمیم‌گیری ندارند و نمی‌تونن به تنها ماندن فکر کنند. طبق بررسی‌هایی که  دررابطه‌با وابستگی شدید انجام شده، نکته مهمی که افراد بزرگسال باید رعایت کنند اینک بتوانند نیازهای عاطفی همدیگر و توی زندگی مشترک برآورده کنند و از نظر عاطفی و احساسی کاملاً از همدیگر حمایت کنند. چون همین کار باعث میشه که رابطه اون‌ها شاد و ایمن شه. مسئله مهم اینک بدانیم و مطمئن باشیم کسی که برای ما مهمه همیشه حتی وقتی که با هم عقیده نیست هوای ما رو داره و از ما حمایت می کنه، این اهمیت‌دادن به عقیده و نظر ما حتی زمانی که طرف مقابلمان با ما مخالف باعث افزایش اعتماد به نفس و عزت نفس در ما میشه.

چه عواملی باعث ایجاد وابستگی به همسر می‌شود؟

ریشه این اختلال به دوران کودکی برمی‌گردد بعضی از پدر مادرها باعث میشن که احساس استقلال توی کودک شکل نگیرد و ناقص در اون‌ها شکل بگیرد، چون همیشه دوست دارند که بچه‌شان تابع رأی و نظر اون‌ها باشه و اگر بچه بخواد رفتار مستقلانه‌ای انجام بده از طرف والدینش طرد میشه. در این صورت این بچه‌ها هم زمانی که کودک هستند به والدینشان وابسته‌اند و هم زمانی که بزرگ میشن و ازدواج می‌کنند و همسرشون وابستگی شدیدی پیدا می‌کنند. عواملی که می‌تونن باعث وابستگی شدید به همسر در دوران کودکی بشن عبارتند از:

فقدان یا کمبود محبت و توجه والدین

اگه والدین، به نیازهای عاطفی کودک پاسخ کافی ندن، کودک احساس تنهایی، اضطراب، و ناامنی می‌کنه. این امر می‌تونه باعث بشه که کودک در بزرگسالی، به همسر خودش وابسته بشه تا از او محبت و توجه دریافت کنه.

محرومیت از استقلال و آزادی

اگه والدین، به کودک اجازه ندن که استقلال و آزادی خودش رو کسب کنه، کودک احساس ناتوان و بی‌کفایتی می‌کنه. این امر می‌تونه باعث بشه که کودک در بزرگسالی، به همسر خودش وابسته بشه تا از او حمایت و راهنمایی دریافت کنه.

سرکوب شدن احساسات و عواطف

اگه والدین، احساسات و عواطف کودک رو سرکوب کنن، کودک نمی‌تونه به درستی آنها رو بیان کنه و مدیریت کنه. این امر می‌تونه باعث بشه که کودک در بزرگسالی، برای بیان احساسات خودش به همسر خودش وابسته بشه.

تجربه خشونت یا سوء استفاده

اگه کودک در دوران کودکی، مورد خشونت یا سوء استفاده قرار بگیره، احساس ناامنی و آسیب‌پذیری می‌کنه. این امر می‌تونه باعث بشه که کودک در بزرگسالی، به همسر خودش وابسته بشه تا از او حمایت و محافظت دریافت کنه.

از کجا بفهمم که به همسرم وابستگی دارم یا نه؟

برای اینکه بدانیم تا چه حد به همسرمون وابستگی داریم یا همسر ما تا چه اندازه به ما وابستگی داره می‌تونیم این سؤالات از خودمون بپرسیم.
آیا شما و همسرتون هر کاری که می‌خواهید انجام بدید با نظر و بعد از تأیید گرفتن از همدیگر انجام می‌دید؟
آیا بدون حضور همسرتون می‌توانید برای اوقات فراغتتان برنامه‌ریزی کنید؟ می‌توانید بدون همسرتون برای خودتون کاری انجام بدید یا چیزی بخرید؟
آیا می‌توانید بدون احساس گناه وقتی که همسرتون نیست برای خودتون غذای موردعلاقه‌تون رو درست کنید یا خوراکی موردعلاقه‌تون رو بخورید؟
آیا شما و همسرتون هر دو نفره‌تان یک رابطه به‌هم‌وابسته دارید یا فقط شما وابسته هستید؟
اگر بیشتر جواب‌های شما به سؤالات بالا منفی یعنی شما حریم خصوصی رو درک نمی‌کنید و یک شخصیت وابسته دارید.

چطوری وابستگی به همسر رو کمتر کنیم؟

اگر شما جز افرادی هستید که به همسرتون وابستگی شدید دارید این وابستگی ممکنه زندگی شما رو با چالش‌ها و مشکلات خیلی زیادی روبرو کنه بهتر سعی کنید این وابستگی رو با مرور و با تلاش از بین ببرید؛ برای این کار چه اقدامی باید انجام بدیم؟

روی احساساتتان کار کنید

اگر به همسرتون وابستگی شدید دارید طبق تجربه، احساساتی مثل ترس ازدست‌دادن ترس از رهاشدن اعتماد به نفس پایین ترس از تصمیم‌گیری‌های مهم و ضروری خیلی طبیعی هست. اما اگر فکرکردن بیش از حد به این احساسات برای شما مشکل ایجاد می کنه پس نباید بیش از اندازه بش توجه کنید.

شخصیت مستقلی داشته باشید

هر فردی علاقه‌مندی‌ها خواسته‌ها و روحیات متفاوتی با افراد دیگر داره و این خصوصیات لزوماً با شریک زندگی‌مان یکسان نیست. برای داشتن یک رابطه سالم هویت و استقلال زن و مرد دقیقاً به یک اندازه مهم و ضروری. اینکه همسرتون رو دوست دارید و عشق زیادی نسبت به ایشان دارید نباید مانع داشتن استقلالتان شه و باید سعی کنید با حمایت و تشویق همسرتون به استقلال بیشتری دست پیدا کنید بش بگید که این مستقل شدن نیاز هر دوی شماست و دارید تلاش می‌کنید برای اینکه تجربه و رسیدن به رشد و بلوغ بیشتری رو داشته باشید.

به علاقه‌مندی‌های خودتون اهمیت بدید

شما باید بتونید برای اینکه وابستگی شدید‌تون رو کم کنید علاقه‌مندی‌های خودتون رو تو اولویت قرار بدید و جدا از همسرتون برای خودتون هم سرگرمی داشته باشید.

باید بدانید تعریفتان از رابطه و زندگی مشترک چیه

اگر شما هم معتقدین که ازدواج یک اتحاد و رابطه ناگسستنی و اشتراک و همکاری توی همه امور زندگی کمی باید این تعریف رو تغییر بدید، چون این وابستگی شدید و این باور و برداشت‌های غلط از رابطه زناشویی می‌تونه شما را دچار مشکل کنه.

قدرت تصمیم‌گیری‌تان را افزایش بدید

اگر نمی‌تونید بدون همسرتون یه تصمیم ساده هم بگیرید یه کار خیلی کوچک انجام بدید باید از قالب زوج جدا بشید و به هر شکلی این وابستگی رو عوض کنید سعی کنید از تصمیم‌گیری برای کارهای خیلی کوچک شروع کنید.

حریم شخصی داشته باشید

حریم شخصی یه فضا برای رشد و تجربه است؛ بنابراین حفظ حریم شخصی به منی فاصله‌گرفتن یا کنارزدن همسرتون از زندگی‌تان نیست؛ بلکه با این حریم، رابطه عاطفی‌تان همچنان  پابرجاست و قرار نیست مشکلی بینتان به وجود بیاید.

شرایطی که در اون وابسته هستید رو بشناسید

شرایط و موقعیت‌هایی که توی اون احساس وابستگی می‌کنید و بدون همسرتون نمی‌تونید هیچ کاری بکنید باید شناسایی کنید و کمتر تو اون شرایط قرار بگیرید، و باهاشون مقابله کنید؛ مثلاً اگر بدون همسر نمی‌تونید هیچ خریدی انجام بدید باید با این احساس مقابله کنید و تنها خرید کنید.

فعالیت‌های اجتماعی‌ رو افزایش بدین

افزایش ارتباط و تعاملات اجتماعی و فردی و انجام‌دادن کارهای اجتماعی مفید باعث میشه که فرد برای خودش هدف‌هایی رو در نظر بگیرد و کمتر به اطرافیانش وابسته شه.

پیامد های منفی وابستگی به همسر

وابستگی شدید به همسر یه مشکل جدیه که میتونه روی زندگی فرد و رابطه‌ش با همسرش تأثیر منفی بذاره. آدمای وابسته به همسرشون ممکنه برای انجام کارهای روزمره‌شون به همسرشون وابسته باشن و احساس کنن که بدون همسرشون نمیتونن زندگی کنن. این میتونه منجر به مشکلاتی زیادی بشه که در ادامه بخشی از اونا رو توضیح میدم.

پیامدهای وابستگی به همسر برای خود فرد

کاهش عزت نفس: آدم وابسته، کم کم اعتماد به نفس خودش رو از دست میده و احساس می کنه که بدون همسرش، هیچ کاری نمی تونه انجام بده.
افزایش اضطراب و افسردگی: آدم وابسته، همیشه نگران از دست دادن همسرش هست و این نگرانی می تونه باعث افزایش اضطراب و افسردگی در اون بشه.
انزوا و گوشه گیری: آدم وابسته، کم کم از روابط اجتماعی خودش فاصله می گیره و ترجیح میده بیشتر وقت خودش رو با همسرش بگذرونه.
افزایش مشکلات جسمی: وابستگی به همسر، می تونه باعث افزایش استرس و فشار روانی در فرد بشه که این امر می تونه زمینه ساز بروز مشکلات جسمی مانند سردرد، میگرن، مشکلات گوارشی و غیره بشه.

پیامدهای وابستگی به همسر برای همسر

احساس خفگی و محدود شدن: همسر آدم وابسته، ممکنه احساس کنه که آزادی و استقلال خودش رو از دست داده و این امر می تونه باعث ایجاد مشکلاتی در رابطه زناشویی بشه.
احساس نارضایتی و عصبانیت: همسر آدم وابسته، ممکنه احساس کنه که مورد کنترل قرار گرفته و این امر می تونه باعث ایجاد احساس نارضایتی و عصبانیت در اون بشه.
افزایش احتمال خیانت: همسر آدم وابسته، ممکنه به دلیل احساس خفگی و محدود شدن، به دنبال رابطه ای خارج از ازدواج باشه.

پیامدهای وابستگی به همسر برای رابطه زناشویی

کاهش رضایت زناشویی: وابستگی به همسر، می تونه باعث کاهش رضایت زناشویی در هر دو طرف بشه.
افزایش احتمال جدایی و طلاق: وابستگی به همسر، می تونه زمینه ساز بروز مشکلات و اختلافات در رابطه زناشویی بشه که این امر می تونه احتمال جدایی و طلاق رو افزایش بده.

آنچه باید از وابستگی به همسر بدانیم

وقتی یک نفر به‌شدت به همسرش وابسته است با درخواست‌های مکرر و زیادش برای اینکه از دوست داشته شدن توسط همسرش مطمئن شه، همسرش رو کاملاً کلافه و زده می کنه. طبیعتاً چنین فردی انتظار داره همه‌وقت آزادتان رو باش بگذرانید؛ اما باز هم راضی نمی شه. چون این وقت گذروندن نمی تونه خلأ عزت‌نفس رو در درونش از بین ببرد. این رفتارها نه‌تنها باعث میشه که همسر و پارتنر شما خسته شه بلکه باعث میشه به خودتون و قابلیت‌هایی که توی رفع نیازهای همسرتون دارید هم شک کنید؛ چون احساس می‌کنید. این احساس ضعف توی برآورده‌کردن احساسات همسر تا جایی پیش میره که دیگ نمی‌خواهد تلاشی برای راضی نگه‌داشتن همسرش انجام بده و فقط ترجیح میده جوری باشه که همسرش دست از سرش بردارد. البته باید این رو در نظر گرفت که بعد از اینکه رفتارهای محبت‌آمیز تبدیل به خشم یا کینه میشن رابطه به شکل جدی و خطر می‌افتد شاید هنوز عشق و دوست‌داشتن وجود داشته باشه اما دیگ برای ادامه‌دادن و استحکام رابطه کافی نیست  این وابستگی هر چقدر هم که زیاد باشه بازم درمان‌پذیر هست. البته باید یک فرد متخصص توی این مسیر به ما کمک کنه اما در نهایت این ما هستیم که باید این آسیب‌ها رو درمان بکنیم.
اگر توی کودکی آسیب‌دیده باشیم الان به‌عنوان فرد بزرگسال باید خودمون اون کودک رو که هنوز در درون ما زندگی می کنه درمان کنیم همسر ما هر چقدر هم که دوستش داشته باشیم و بش نزدیک باشیم باز هم به کودک درون ما دسترسی نداره پس این ماییم که باید به‌صورت مستقل به اون کودک بی‌ثبات عصبی و مردد و ترسیده اطمینان خاطر بدیم و هر وقت تردیدهای قدیمی سراغ ما میاید اون‌ها رو بشناسیم و بدانیم از کدوم بخش از کودک وجودمان سرچشمه گرفته است. الان زمانی است که ما می‌تونیم به کودک درونمان یاد بدیم که چطور می‌تونه اتفاقات گذشته رو تعبیر کنه، چون نسبت به قبل بالغ‌تر و عاقل‌تر هستیم و می‌تونیم اتفاقات رو بهتر درک کنیم. البته روان‌درمانگر هم از همین طریق می‌تونه به ما کمک کنه. مثلاً اگر توی دوران کودکی پدر و مادر ما توقعات زیاد و غیرواقعی از زمان داشتند؛ چون به‌هرحال اولین رابطه عاطفی و اولین وابستگی ما با پدر و مادر بوده به‌خاطر همین هر انتظاری رو که اون موقع از ما داشتند طبیعی و منطقی فرض می‌کنیم و به این نتیجه رسیدیم که خوب تقصیر ما بوده که نتونستیم توقع اون‌ها رو برآورده کنیم. اما واقعیت اینک اگر می‌خواهیم توی زندگی شاد باشیم و خوشحال باشیم باید همونطوری که خودمون هستیم خودمون رو بپذیریم و ضعف‌ها و امتیازات درونی و بیرونی‌ مونرو قبول کنیم و سعی کنیم نقاط قوت خودمون رو تقویت کنیم و ضعف هامون رو کم‌کم از بین ببریم. عشق و وابستگی توی روابط عاطفی و ازدواج طبیعی اما نباید اجازه بدیم از مرزهای عادی فراتر بره و تبدیل به وابستگی افراطی شه.

سؤالات متداول در مورد وابستگی به همسر

چه رفتارهایی با کودک باعث ایجاد وابستگی در آینده می‌شود؟

پاسخ: رفتارها و ویژگی‌هایی مثل عدم جرئت‌مندی، فداکاری بیش از حد، نداشتن استقلال و عدم اجازه در تصمیم‌گیری نقش مؤثری در ایجاد اختلال وابستگی در کودک در دوران بزرگسالی داره.

چرا شوهرم متوجه نیست چقدر دوستش دارم و ناراحت میشه؟

پاسخ: زمانی که شما توی رابطه وابستگی شدیدی به همسرتون دارید شاید این‌طور به نظر بیاید که فقط شریک زندگی‌تان می‌تونه زمانی که توی شرایط سخت قرار می‌گیرید به شما کمک کنه اما باید بدانید که این وظیفه همسر شما نیست که شما رو سرپا نگه داره و خودتون هم باید برای حل مشکلات خودتون تلاش کنید.

چه‌کارهایی برای کاهش وابستگی به همسرم انجام بدم؟

پاسخ: درصورتی‌که خیلی به همسرتون وابسته هستید احتمالاً توی رابطه‌تون با افراد دیگر زندگی‌تان خیلی وقت نمی‌گذرانید؛ بنابراین می‌توانید از این به بعد با دوستان و اعضای خانواده خودتون بیشتر وقت بگذرانید.

خودم تصمیم بگیرم؛ یعنی شوهرم و نادیده بگیرم؟

زمانی که یه نفر به یه رابطه تعهد داره تصمیمات بزرگ و معینی برای هر دو نفر وجود داره که روی رابطه‌شون تاثیر می‌گذارد و باید توسط هر دو نفر گرفته شه اما به این معنی نیست که شما باید همه خواسته‌ها و نیازهای خودتون رو با تأیید و تصمیم‌گیری شریک زندگی‌تان انجام بدید.

آیا این وابستگی درمان میشه؟

پاسخ: بله. افرادی که وابستگی شدیدی نسبت به دیگران دارند معمولاً عزت‌نفس پایین و احساس ناامنی و اعتماد به نفس کمی دارند و باید قبل از هر چیزی روی افزایش و تقویت این موارد کار کنند.