محبت بیش از اندازه و راهکار جلوگیری از آن

بعضیا میگن محبت زیادی به زن نکن یا اینکه محبت زیادی خوب نیست و حتی بسیاری بر این باورند که محبت زیادی ممنوع. همیشه گفته‌اند که داشتن تعادل در رفتارها و اعمال بسیار مهم و ضروریست، زیاده‌روی در هر کاری‌، اشتباه است، مخصوصاً در مهر و عاطفه و عشق ورزیدن پس حتی رفتارهایی که کاملاً صحیح هستند نیز با زیاده‌روی، کاملاً غلط و نادرست می‌شوند، مثل محبت کردن، البته محبت زیادی که قطعاً مثل هر چیزی که زیادش خوب نیست باعث دل‌زدگی و در بعضی مواقع حتی باعث خسارت‌های روحی و جسمی هم می‌شود. مهر و لطف نسبت به اعضای خانواده یا هر چیز دیگری اگر از حد معمول بگذرد نوعی مشکل به حساب می‌آید. محبت زیادی برخلاف تصور بسیاری نه‌تنها باعث عمیق‌شدن عشق نمی‌شود بلکه با مهر و عاطفه زیاد امکان از بین رفتن عشق هم وجود دارد. بسیاری از ما در دورانی از زندگی خود در شرایطی قرار گرفته‌ایم که مجبور شده‌ایم بیش از حد با دیگران مهربان باشیم. تمام افرادی که میل به محبت بیش از حد دارند بدون توجه به اینکه چه مدتی با طرف مقابل خود زندگی کرده‌اند خصوصیات مشابهی دارند!

محبت بیش از اندازه یعنی چی؟

محبت زیادی یا دوست داشتن بیش از اندازه به معنای عشق عمیق نیست، بلکه به این معناست که شخص پیوسته به همسر یا کسی فکر می‌کند که دوستش دارد و شاید اسم آن را عشق می‌گذارد اما این‌گونه رفتار دیر یا زود فرد را خسته و بیمار می‌کند. در واقع این نوع عشق ورزیدن همراه با زجر و عذابی است که گاه تحمل آن بسیار سخت و طاقت‌فرساست، ضمن اینکه در بسیاری موارد کسی هم که به او لطف بیش از اندازه می‌کنیم راضی و قدردان نیست. دست‌کم اگر خودمان در این شرایط نبوده باشیم، حتماً با کسانی برخورد کرده‌ایم که این‌گونه رفتار کرده‌اند. مثلاً در جمع دوستانمان کسانی هستند که دائم به دیگران کمک می‌کنند، بدون اینکه درخواستی از طرف آنها شنیده باشند. آیا تا به حال فکر کرده‌اید که چرا عده‌ای این‌گونه رفتار می‌کنند؟ درصد زیادی از این افراد به دلیل جلب‌توجه دیگران و نداشتن اعتماد به نفس کافی این‌گونه رفتار می‌کنند. آنها گمان می‌کنند اگر تا جایی که می‌توانند به دیگران محبت کنند هیچ‌وقت هیچ‌کس از آنها ناراحت نمی‌شود و بدین ترتیب می‌توانند همیشه رابطه خوبی با آنها داشته باشند، ولی متأسفانه این‌گونه افراد به‌قدری برای دیگران وقت می‌گذارند که تقریباً از زندگی خود باز می‌مانند و دیر یا زود خسته و گاه افسرده می‌شوند.

چرا افراد مهربان بیشتر آسیب می‌بینند؟

مهر و محبت بیش از حد به دیگران اصلاً به معنا عشق و مهربانی و خوبی شما نیست، بلکه بعد از مدتی این لطف و علاقه به یک وظیفه تبدیل می‌شود. تعادل در مهر و محبت باعث می‌شود نه آن‌قدر به افراد خوبی و مهربانی کنیم که از ما سوءاستفاده شود و نه آن‌قدر بی‌مهر باشیم که آنها را از خودمان دور کنیم. حواستان را جمع کنید، چون آدم‌های خوب روی زمین به گفته حضرت علی (ع) بیشترین آسیب را می‌بینند. حد و اندازه مهر و محبتتان را تعیین کنید، که محبت بیش از اندازه‌تان به وظیفه تبدیل نشود. چرا که دیگر طرف مقابلمان حالا چه همسر باشد، چه فرزند و چه دوست دیگر بابت لطف و مهر و علاقه شما قدردان نیست. وقتی به اندازه مرام و معرفت خودمان به افراد محبت کنیم و عشق دهیم و آنها را به قدر درون خود ببینیم، باعث می‌شود که مسئولیت را از طرف مقابل سلب کنیم و این لطف و محبت را به یک وظیفه برای خودمان تبدیل کنیم.

نشانه‌های محبت بیش از اندازه

در دنیای پرشتاب امروز، عشق و محبت از مهم‌ترین نیازهای انسان‌ها هستند. اما گاهی اوقات، مرز بین عشق و محبت واقعی با وابستگی بیمارگونه و افراطی باریک می‌شود. محبت بیش از اندازه، که به آن عشق وسواسی یا عشق بیمارگونه نیز گفته می‌شود، می‌تواند به روابط آسیب برساند و سلامت روان افراد را به خطر اندازد. در ادامه به بررسی نشانه‌های محبت بیش از اندازه می‌پردازیم. با آگاهی از این نشانه‌ها، می‌توانید روابط خود را بهتر درک کنید و در صورت مشاهده آن‌ها، به دنبال راهکارهای مناسب برای حل مشکل باشید.

رفتار

توجه و محبت افراطی: نیاز به دائمی بودن در کنار معشوق، تماس و پیام‌های پی‌در‌پی، ابراز محبت‌های شدید و غیرقابل‌کنترل، تلاش برای جلب‌توجه مداوم
کنترل و حس مالکیت: چک کردن مداوم معشوق، محدود کردن روابط او با دیگران، حسادت شدید، عدم استقلال در تصمیم‌گیری
فداکاری بدون حدومرز: نادیده گرفتن نیازها و خواسته‌های خود، اولویت دادن مطلق به معشوق، حتی به قیمت آسیب رساندن به خود
انکار و نادیده گرفتن مشکلات: عدم پذیرش اشتباهات و مشکلات در رابطه، به جای حل آن‌ها به دنبال سرپوش گذاشتن
تلاش برای تغییر طرف مقابل: انتقاد مداوم، تحمیل عقاید و نظرات خود، عدم پذیرش معشوق به همان شکلی که هست

عاطفی

وابستگی شدید: ترس از تنهایی و رها شدن، اضطراب شدید در جدایی، احساس پوچی و بی‌ارزشی بدون معشوق
احساس گناه: سرزنش خود به‌خاطر هرگونه ناراحتی یا مشکل در رابطه، حتی زمانی که مقصر نیستید
ایثار بدون انتظار: انجام کارهایی برای معشوق فقط به امید جلب‌توجه و محبت او، بدون انتظار قدردانی
ترس از دست دادن: وحشت از رها شدن یا طردشدن توسط معشوق، التماس و خواهش برای جلب‌توجه و محبت
عزت نفس پایین: احساس بی‌ارزشی و عدم اعتماد به نفس، باور به اینکه فقط با بودن در کنار معشوق ارزشمند هستید

رفتار معشوق

سوءاستفاده عاطفی: استفاده از محبت و فداکاری شما برای رسیدن به خواسته‌های خود، بی‌توجهی به نیازها و احساسات شما
عدم تعهد: عدم پایبندی به قول‌ها و تعهدات، ایجاد روابط نا متعهدانه و بی‌ثبات
کنترل و حس مالکیت: محدود کردن روابط شما با دیگران، حسادت و خشم نسبت به هرگونه توجهی که به‌غیراز او دریافت می‌کنید
بی‌توجهی و بی‌احساسی: نادیده گرفتن احساسات و نیازهای شما، عدم ابراز محبت و قدردانی
انتقاد و تحقیر: سرزنش و تحقیر دائمی شما، پایین آوردن عزت نفس شما

چگونه محبت کنیم که زیاده‌روی نشود؟

در زندگی در هر جایگاهی که هستید اندازه مهر و محبتتان را مشخص کنید، قرار نیست دیگران را با عشق و علاقه خودمان خفه کنیم و فقط برای آنها توقع بی جا به وجود بیاوریم. علاقه و عاطفه بیش از اندازه هم ظلم به خودمان و هم طرف مقابلمان است، چرا که طعم شیرین مسئولیت‌پذیری را هم از آنها سلب کرده‌ایم. در اغلب موارد هم با لطف و دوست‌داشتن‌های افراطی‌مان نه‌تنها باعث ایجاد علاقه و عشق بیشتر نمی‌شویم بلکه باعث تغییر خصوصیات خوب و درست در افراد می‌شویم. آدم‌های خوب و آگاه انسان‌هایی هستند که با مشخص کردن حد و اندازه مهر و محبت و دوست داشتنشان باعث آرامش هم در زندگی خودشان و هم در زندگی طرف مقابلشان می‌شوند. انسان‌های خوب کاملاً بلد هستند که در کنارشان انسان‌های خوب دیگری را هم پرورش و تحویل جامعه دهند.

به اسم عشق و محبت سلب مسئولیت نکنیم!

در زندگی چه در جایگاه مادر، همسر، شوهر یا هر جایگاه دیگری باشید باید مقدار مهر و محبت را مشخص کنید. وقتی که با عشق و مهربانی بیش از اندازه وظایف و مسئولیت را از دوش فرزند یا همسرتان بردارید، به آنها هم در زندگی شخصی و هم در زندگی اجتماعی و هم آینده‌شان آسیب می‌رسانید و به‌عهده‌گرفتن مسئولیت‌های زندگی برایشان کار سختی می‌شود. به‌عنوان مثال فرزندی که از کودکی آب هم می‌خواسته مادرش لیوان آب به دستش می‌داده، در بزرگی هم هیچ مسئولیتی را به‌تنهایی نمی‌تواند بپذیرد چون همیشه برای انجام کارهایش نیاز به یک اهرم برای کمک دارد. گاهی هم به‌خاطر خوبی و سرویس دادن‌های بیش از حد به همسرمان، بجای اینکه برای فرد معشوقه باشیم ناخواسته به‌عنوان مادر ایفا نقش می‌کنیم و هم همسرمان و هم خودمان را از وظایفمان دور می‌کنیم و باعث آسیب به زندگی مشترک و روابط زناشویی‌مان می‌شویم.

تا کسی از شما نخواسته پیش‌قدم نشوید

باید بیاموزید هنگامی که کسی از شما کمکی نخواسته، پیش‌قدم نشوید. بگذارید دیگران خودشان مشکلات را تجربه کنند و این شانس را به آنها بدهید تا بزرگ شوند و رشد کنند. در این شرایط حرفی نزنید، کاری هم نکنید. شاید این برای شما یکی از دشوارترین وظایفی است که برای بهبود خود باید انجام دهید. هنگامی که فکر می‌کنید با تمام وجود می‌خواهید به دیگران بگویید چه‌کار کنند و آنها را نصیحت یا راهنمایی کنید، یا هر طور شده شرایط را به سود خود تغییر دهید، آرام بگیرید و هیچ کاری نکنید. به دیگران احترام بگذارید و این حق را به آنها بدهید خودشان تصمیم نهایی را بگیرند. دوست داشتن واژه‌ای که بین ما انسان‌ها رایجِ، اما عشق واقعی عشقیِ که بدون حد مرز و معنوی باشه. معمولاً خیلی از ما تمایل داریم به افراد خاصی محبت کنیم. در بعضی مواقع هم تمایل به محبت زیادی داریم و محبت اون ها رو دریافت کنیم، چون دوست داشتن نیاز طبیعی و روانشناختی ماست. متأسفانه برخی از ما دست به روش‌های افراطی برای بیان محبت یا جبران محبت دیگران می‌زنیم و این مسئله باعث آسیب رساندن به خودمان و گاهاً طرف مقابلمون می شه.

افراط و تفریط در مهر و محبت توقع ایجاد می کنه!

افراط و تفریط در محبت در نهایت منجر به ایجاد توقع می شه، برخی معتقدند انسان برای فردی می‌میرد که برایش تب کند اما روانشناسان می‌گویند برای کسی بمیر که برایت بمیرد! بنابراین به کسی محبت کنید که ارزش محبت و عشق شما را بداند. نباید فراموش کنیم که اگر طرف مقابل ظرفیت، توانایی تجزیه‌وتحلیل یا قدرت استدلال درست نداشته باشه احتمال داره که محبت‌های شما رو به تدریج به‌عنوان وظیفه تلقی کنه و اصطلاحاً " لطف مکرر حق مسلم" شود. توجه بیش از حد، عشق بیش از حد و محبت زیادی منجر به متوقع شدن و ایجاد حالت خودشیفتگی در افرادی میشه که ظرفیت کمتری دارن؛ این افراد هر گونه محبتی از طرف شما را حق خودشون می‌دونن، کافیه کوچک‌ترین تغییری در رفتار شما ایجاد بشه تا به‌سرعت نسبت به اون واکنش نشون بدن و اعتراض خودشون رو اعلام کنن. اگر ما به دنبال این باشیم که پاسخ محبت خودمون رو بگیریم در واقع به نوعی دنبال معامله هستیم و در این حالت به محض اینکه به اندازه‌ای که محبت کردیم، محبت دریافت نکنیم حس ناخوشایندی پیدا می‌کنیم.

به آدم‌ها به اندازه‌ای محبت کنید که ظرفیت دارند نه به اندازه قلب مهربان خودتان

زمانی که بیش از حد به بعضی‌ها محبت می‌کنید، ظرف محبت آنها پر می‌شود و مهربانی و محبت شما دیگر به چشمش نمی‌آید و رفته‌رفته هم دیگر شما را نمی‌بیند. با این کار طرف مقابل شما دچار نوعی توهم می‌شود که حتماً شخصیت خاصی دارد که به این میزان مورد توجه قرار گرفته است و این باعث می‌شود که به‌سرعت شما را فراموش کند.

طرف مقابل خود را بهتر بشناسید!

اگر انسان مهربانی هستید سعی کنید قبل از ابراز مهر و محبت طرف مقابل خود را بهتر بشناسید و ببینید ظرفیت طرف مقابل شما چقدر است. محبت بیش از اندازه حتی در مورد همسر و فرزند هم اصلاً چیز خوبی نیست خصوصاً در مورد فرزندان که باید سعی کنید با دلسوزی بیش از حد فرزندان لوس و ازخودراضی تربیت نکنیم.

هیچ‌وقت خودت رو نادیده نگیر

اگر کسی رو به شدت دوست دارید تا حدی که نمی‌تونید تصور کنید روزی بدون او زندگی کنید، توصیه می‌کنم مراقب و آینده‌نگر باشید. گاهی آدم‌ها چون واقعاً خیلی خوب هستن یا اصرار دارند خودشون رو خوب نشون بدن و یا حتی به‌عمد چنین نقشی رو بازی می‌کنن، در محبت و عشق و علاقه از همه‌ی حد و حدود می‌گذرن و خودشون رو نادیده می‌گیرن! خیلی خوب بودن و شدت محبت می‌تونه نشانه‌ی نگران‌کننده‌ای باشه که نادیده گرفتن اون آسیب‌زا خواهد بود. در هر نوع ارتباط باید فاصله‌ها رو بشناسیم و رعایت کنیم تا از آسیب‌های احتمالی که ممکنه گریبان‌گیر ما بشه جلوگیری کنیم.

آنچه باید در مورد محبت بیش از اندازه بدانیم

محبت، یکی از والاترین احساسات انسانی، عنصری بنیادی در شکل‌گیری روابط عمیق و معنادار است. با این حال، افراط در هر امری، می‌تواند پیامدهای منفی به همراه داشته باشد و محبت نیز از این قاعده مستثنی نیست. محبت بیش از اندازه، پدیده‌ای پیچیده با ریشه‌ها و تبعات مختلف است که در صورت عدم مدیریت صحیح، می‌تواند به روابط و سلامت روان فرد آسیب برساند.

سؤالات متداول در مورد محبت بیش از اندازه

علل محبت بیش از اندازه چه هستند؟

پاسخ: علل ریشه‌ای این رفتار می‌توانند از تجربیات دوران کودکی، مانند کمبود محبت و توجه نشئت بگیرند. همچنین، ترس از تنهایی، عزت نفس پایین و تجربیات تلخ گذشته از جمله عواملی هستند که می‌توانند در بروز این مشکل نقش داشته باشند.

محبت بیش از اندازه چه تأثیری بر رابطه می‌گذارد؟

پاسخ: محبت بیش از اندازه می‌تواند تأثیر مخربی بر یک رابطه داشته باشد. می‌تواند منجر به درگیری، سوءتفاهم و در نهایت جدایی شود. همچنین می‌تواند سلامت روان فرد مبتلا به محبت بیش از اندازه را تحت‌تأثیر قرار دهد و منجر به اضطراب، افسردگی و عزت نفس پایین شود.

چگونه می‌توان محبت بیش از اندازه را درمان کرد؟

پاسخ: درمان محبت بیش از اندازه معمولاً شامل ترکیبی از درمان فردی و زوج درمانی است. درمان فردی می‌تواند به فرد کمک کند تا ریشه‌های محبت بیش از اندازه خود را شناسایی کند و مکانیسم‌های مقابله‌ای سالم را توسعه دهد. زوج درمانی می‌تواند به زوجین کمک کند تا الگوهای ارتباطی خود را بهبود بخشند و اعتماد و صمیمیت را در رابطه خود ایجاد کنند.

اثرات محبت بیش از اندازه چیست؟

پاسخ: محبت بیش از اندازه می‌تواند اثرات منفی زیادی بر روی هر دو طرف یک رابطه داشته باشد. این اثرات می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
استرس و اضطراب: محبت بیش از اندازه می‌تواند برای هر دو طرف رابطه استرس‌زا و اضطراب‌آور باشد.
مشکلات در اعتماد: کنترل و حسادت بیش از حد می‌تواند اعتماد را در رابطه از بین ببرد.
افسردگی و عزت نفس پایین: فرد مبتلا به محبت بیش از اندازه ممکن است به دلیل وابستگی عاطفی شدید به شریک زندگی خود، دچار افسردگی و عزت نفس پایین شود.
انزوا: این افراد به دلیل ترس از دست دادن شریک زندگی، ممکن است خود را از دوستان و خانواده خود جدا کنند.

چگونه می‌توان با محبت بیش از اندازه مقابله کرد؟

پاسخ:
خودآگاهی: اولین قدم برای مقابله با محبت بیش از اندازه، شناخت علائم و نشانه‌های آن در خود است.
درک ریشه مشکل: شناسایی علل محبت بیش از اندازه به شما کمک می‌کند تا راه‌حلی برای آن پیدا کنید.
جستجوی کمک حرفه‌ای: اگر محبت بیش از اندازه به طور جدی به روابط شما آسیب می‌زند، بهتر است از یک متخصص روانشناس یا مشاور کمک بگیرید.
برقراری مرزهای سالم: تعیین مرزهای مشخص در رابطه می‌تواند به شما کمک کند تا از نیاز به کنترل و وابستگی افراطی به طرف مقابل خود جلوگیری کنید.
تمرین استقلال: سعی کنید فعالیت‌ها و علایق خود را به طور مستقل دنبال کنید و از وابستگی کامل به طرف مقابل خود رهایی یابید.
ارتباط مؤثر: با طرف مقابل خود در مورد احساسات و نیازهای خود به طور شفاف و صادقانه صحبت کنید.